Dự án Nuôi dưỡng và Phát triển – Alive & Thrive (A&T) là dự án được sự tài trợ của Quỹ Bill & Melinda Gates Foundation, thực hiện trong sáu năm (2009 - 2014) nhằm cải thiện chế độ dinh dưỡng cho trẻ nhỏ thông qua việc tăng tỉ lệ nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn và cải thiện thực hành dinh dưỡng bổ sung. A&T được thí điểm ở Bangladesh, Ethiopia và Việt Nam. Từ đó tạo ra các mô hình kiểu mẫu để nhân rộng trên thế giới. Tại Việt Nam, dự án được triển khai ở 15 tỉnh thành trên cả nước, trong đó có Cà Mau.
Được sự hỗ trợ của Dự án A&T, hiện nay, trên địa bàn tỉnh có 30 phòng tư vấn “Mặt trời bé thơ” đặt tại các Trạm Y tế ở TP. Cà Mau, huyện Cái Nước, huyện Đầm Dơi và Bệnh viện Sản – Nhi, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản tỉnh. Với nhiệm vụ tư vấn kiến thức cho thai phụ, bà mẹ đang cho con bú và gia đình của những đối tượng này về cách thức chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ nhỏ đúng cách. Qua đó tăng tỷ lệ nuôi con bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu, cải thiện thực hành ăn bổ sung cho trẻ từ 6 đến 24 tháng tuổi, giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng (SDD) thể thấp còi ở trẻ.
Theo thống kê của Sở Y tế, tỉnh Cà Mau cứ 4 trẻ thì có 1 trẻ suy dinh dưỡng thể thấp còi
Theo thống kê của Sở Y tế tỉnh Cà Mau, toàn tỉnh có 99.313 trẻ dưới 5 tuổi trong đó có 38.413 trẻ dưới 2 tuổi. Trong số này có 15,1% trẻ SDD thể nhẹ cân và 26,1% trẻ SDD thể thấp còi và cứ 4 trẻ thì có 1 trẻ bị trẻ SDD thể thấp còi. Đó thực sự là một thực trạng đáng báo động cho toàn xã hội. Vì SDD thấp còi là nguyên nhân chủ yếu làm giảm khả năng miễn dịch, sức đề kháng của cơ thể yếu, não bộ và trí lực chậm phát triển, khả năng tiếp thu kém... dẫn đến tình trạng bệnh tật khi trưởng thành, tác động tiêu cực đến sự phát triển chung của xã hội.
Nguyên nhân chính của tình trạng trẻ em tỉnh Cà Mau SDD thể thấp còi là do việc chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ nhỏ của các bà mẹ và gia đình không đúng cách. Đặc biệt là tình trạng nhiều bà mẹ không quan tâm đến việc nuôi con bằng sữa mẹ trong 6 tháng đầu đời. Khoa học đã chứng minh: “Sữa mẹ là thức ăn tốt nhất cho sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ”, nhưng trên thực tế, có rất nhiều lý do khiến trẻ sơ sinh mất cơ hội được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng, đặc biệt là cho trẻ bú sau 1 giờ chào đời. Theo thống kê của Sở Y tế có 59% trẻ sơ sinh trong tỉnh được bú trong vòng 1 giờ đầu, chỉ có 4% trẻ được bú mẹ hoàn toàn trong vòng 6 tháng đầu đời, 1% trẻ được bú sữa mẹ trong vòng 24 tháng đầu đời, đặc biệt có đến 76% bà mẹ vắt bỏ sữa non trước khi cho con bú lần đầu. Rất ít bà mẹ biết rằng nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu (không cho ăn bất kỳ thức ăn gì, kể cả uống nước) sẽ cung cấp dinh dưỡng tối ưu giúp trẻ tăng trưởng và phát triển toàn diện, bảo vệ trẻ khỏi nhiễm khuẩn và dị ứng, giảm thiểu khả năng mắc một số bệnh mãn tính khi trưởng thành như tiểu đường, tăng huyết áp, béo phì, đồng thời giúp bà mẹ khỏi nguy cơ mắc bệnh ung thư vú, tử cung và buồn trứng.
Để giảm thiểu trẻ suy dinh dưỡng của tỉnh Cà Mau trong thời gian tới
rất cần sự chung tay của toàn xã hội
Hiện nay, các bà mẹ ít cho con bú sữa trong vòng 6 tháng đầu. Ngoài tâm lý sợ ảnh hưởng tới vóc dáng của người mẹ, tâm lý e ngại sữa mẹ cung cấp không đủ dưỡng chất cho trẻ vẫn còn khá phổ biến nên nhiều bà mẹ pha thêm sữa bình cho trẻ uống khi trẻ mới 2, 3 tháng tuổi. Lâu dần thành thói quen, vô tình bé chuyển sang bú bình nhiều hơn bú mẹ. Ngoài ra, không ít cán bộ y tế thay vì động viên các bà mẹ cố gắng vượt qua cơn đau để tạo điều kiện cho bé được bú mẹ sớm nhất thì họ lại “tiếp thị” bà mẹ và gia đình nên mua thêm các loại sữa bột để uống bổ sung hoặc sinh mổ… đó cũng là nguyên nhân khiến trẻ không được bú mẹ. Bên cạnh đó, do nguồn lực và kinh phí còn nhiều khó khăn, hạn chế, cán bộ ngành y tế và bà mẹ thiếu kiến thức và kỹ năng về nuôi dưỡng trẻ nhỏ, các hoạt động tư vấn, giáo dục truyền thông về nuôi dưỡng trẻ nhỏ kém, cộng đồng xã hội chưa nhận thức về tầm quan trọng của dinh dưỡng trong 1.000 ngày đầu đời và công tác phòng chống SDD chưa được quan tâm đúng mức cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng SDD ở trẻ em Cà Mau.
Thiết nghĩ, để cải thiện tình trạng SDD ở trẻ em, tạo nền tảng hình thành những thế hệ tương lai khoẻ mạnh, thông minh, ngành y tế cần phối hợp chặt chẽ với các cấp, các ngành và toàn xã hội trong việc triển khai những hành động thiết thực nhằm nâng cao nhận thức cho cộng đồng về tầm quan trọng của dinh dưỡng trong 1.000 ngày đầu đời của trẻ, nhất là việc nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu.
Thanh Mộng